چرا پیچ چرخ شل می‌شود و خطرات آچارکشی نادرست

چرا پیچ چرخ شل می‌شود و خطرات آچارکشی نادرست

شل شدن پیچ چرخ یکی از مشکلات خطرناک اما رایجی است که بسیاری از رانندگان با آن مواجه شده‌اند، به‌خصوص پس از تعویض لاستیک یا انجام تعمیرات سیستم تعلیق. این موضوع ممکن است در نگاه اول ساده به نظر برسد، اما اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند منجر به حوادثی جدی مانند کنده شدن چرخ در حین رانندگی شود. در این مقاله به بررسی دلایل اصلی شل شدن پیچ چرخ و خطرات ناشی از آچارکشی نادرست خواهیم پرداخت و در پایان نیز راهکارهایی برای پیشگیری ارائه می‌کنیم.

دلایل شل شدن پیچ چرخ

یکی از شایع‌ترین دلایل شل شدن پیچ چرخ، آچارکشی نادرست است. هر خودرو دارای گشتاور مشخصی برای بستن پیچ‌های چرخ است و اگر این گشتاور رعایت نشود، ممکن است پیچ‌ها به‌خوبی در جای خود محکم نشوند. بسیاری از تعمیرکاران یا رانندگان بدون استفاده از آچار ترک‌متر، پیچ‌ها را به‌صورت دستی یا با آچار بادی سفت می‌کنند. این کار گاه موجب سفت شدن بیش‌ازحد و گاه موجب سفت نشدن کافی پیچ می‌شود، که هر دو حالت می‌تواند خطرآفرین باشد.

دلیل دیگر، خوردگی رزوه پیچ‌ها یا مهره‌هاست. در مناطق مرطوب یا خودروهایی که در شرایط بارانی یا برفی استفاده می‌شوند، احتمال زنگ‌زدگی رزوه‌های پیچ چرخ بیشتر است. زنگ‌زدگی باعث می‌شود پیچ‌ها به‌خوبی در جای خود ننشینند و به مرور زمان در اثر لرزش‌های جاده‌ای شل شوند.

یکی دیگر از عوامل مؤثر در شل شدن پیچ چرخ، نحوه بستن آنهاست. اگر پیچ‌ها به ترتیب صحیح بسته نشوند، مثلاً به‌صورت دایره‌وار و پشت‌سرهم سفت شوند، فشار به‌صورت نامساوی به چرخ وارد شده و باعث می‌شود که بعضی از پیچ‌ها پس از مدتی شل شوند. بهترین روش، استفاده از الگوی ضربدری یا ستاره‌ای در هنگام بستن پیچ‌هاست تا فشار به‌صورت متوازن توزیع شود.

در برخی موارد نیز استفاده از رینگ یا پیچ نامناسب می‌تواند باعث شل شدن پیچ‌ها شود. زمانی که از رینگ‌های غیرفابریک یا اسپرت استفاده می‌شود، اگر پیچ‌ها یا مهره‌های سازگار با آن رینگ استفاده نشوند، پیچ‌ها به‌درستی جا نمی‌افتند و ممکن است با کمترین ضربه یا ارتعاش شل شوند.

خطرات ناشی از آچارکشی نادرست و شل شدن پیچ چرخ

شل شدن پیچ چرخ می‌تواند عواقب بسیار جدی و حتی مرگبار داشته باشد. یکی از خطرناک‌ترین سناریوها، باز شدن کامل چرخ در حین رانندگی است. چنین اتفاقی معمولاً در سرعت‌های بالا رخ می‌دهد و ممکن است خودرو از کنترل خارج شده و تصادف شدیدی رخ دهد.

حتی اگر چرخ به‌طور کامل جدا نشود، شل بودن پیچ‌ها باعث ایجاد لرزش در هنگام حرکت می‌شود. این لرزش به مرور باعث آسیب دیدن قطعات مختلفی مثل دیسک ترمز، کالیپر، بلبرینگ چرخ، سیستم تعلیق و جلوبندی خواهد شد. علاوه‌براین، ممکن است صدای غیرطبیعی از چرخ‌ها شنیده شود و فرمان‌پذیری خودرو کاهش یابد.

یکی دیگر از خطرات، خم شدن یا شکستن پیچ چرخ است. اگر پیچ‌ها با فشار بیش‌ازحد سفت شده باشند، در اثر گرمای زیاد یا فشار وارده ممکن است دچار ترک‌خوردگی یا شکستگی شوند. شکستگی پیچ در حین حرکت می‌تواند باعث از دست رفتن تعادل چرخ و حتی واژگونی خودرو شود.

افزون بر این موارد، ناپایداری چرخ‌ها باعث افزایش مصرف سوخت، سایش غیرعادی لاستیک‌ها و کاهش ایمنی در پیچ‌ها و جاده‌های ناهموار خواهد شد.

چگونه از شل شدن پیچ چرخ جلوگیری کنیم؟

مهم‌ترین راهکار برای پیشگیری از شل شدن پیچ چرخ، استفاده از آچار ترک‌متر در هنگام آچارکشی است. با این ابزار می‌توان پیچ‌ها را دقیقاً با گشتاور توصیه‌شده توسط سازنده خودرو سفت کرد. برای مثال، در خودروهای سواری معمولی، گشتاور استاندارد پیچ چرخ معمولاً بین ۸۰ تا ۱۲۰ نیوتن‌متر است. سفت کردن بیش‌ازحد پیچ‌ها نیز به اندازه سفت نکردن، خطرناک است و باید از آن پرهیز شود.

همچنین توصیه می‌شود پیچ‌های چرخ به ترتیب ضربدری بسته شوند تا فشار به‌صورت یکنواخت به رینگ وارد شود. در زمان تعویض لاستیک یا انجام تعمیرات سیستم تعلیق نیز بهتر است پیچ‌ها پس از طی مسافت کوتاه دوباره بازدید و در صورت نیاز، مجدداً سفت شوند.

استفاده از رینگ‌ها و پیچ‌های استاندارد نیز اهمیت بالایی دارد. در صورتی که از رینگ‌های غیرفابریک استفاده می‌کنید، حتماً پیچ‌هایی متناسب با زاویه نشیمن و طول رینگ تهیه کنید تا به‌درستی در جای خود محکم شوند.

در نهایت، رزوه‌های پیچ‌ها را هر چند وقت یک‌بار تمیز کرده و در صورت مشاهده زنگ‌زدگی یا آسیب، آنها را تعویض کنید. استفاده از گریس یا روان‌کار مخصوص رزوه در حد مجاز نیز می‌تواند عمر مفید آنها را افزایش دهد.

جمع‌بندی

شل شدن پیچ چرخ مشکلی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت. این ایراد ساده می‌تواند در نهایت منجر به بروز حادثه‌ای جدی و خسارات مالی و جانی شود. دلایلی مانند آچارکشی اشتباه، استفاده از پیچ و مهره ناسازگار، خوردگی رزوه‌ها و عدم رعایت ترتیب صحیح در بستن پیچ‌ها، از جمله عوامل اصلی این مشکل هستند. برای جلوگیری از آن، لازم است هم تعمیرکار و هم راننده به نکات فنی مانند گشتاور مناسب، الگوی بستن پیچ و کیفیت قطعات توجه داشته باشند.