فیلتر DPF چیست و چگونه گرفتگی آن را برطرف کنیم؟

فیلتر DPF چیست و چگونه گرفتگی آن را برطرف کنیم؟ مزایا و معایب

فیلتر DPF یا Diesel Particulate Filter یک بخش حیاتی در خودروهای دیزلی است که نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا و حفظ محیط زیست دارد. این فیلتر ذرات دود و گرد و غبار خروجی از موتور را جذب می‌کند تا میزان انتشار ذرات معلق (PM) کاهش یابد. در این مقاله، به بررسی عملکرد، دلایل گرفتگی، روش‌های رفع گرفتگی و مزایا و معایب فیلتر DPF می‌پردازیم.

فیلتر DPF چیست؟

فیلتر ذرات دیزل (DPF) یک قطعه مکانیکی است که در سیستم اگزوز خودروهای دیزلی نصب می‌شود. این فیلتر به طور خاص برای جذب ذرات معلق دود موتور طراحی شده است. ذراتی که شامل خاکستر، کربن و سایر مواد معلق هستند، توسط DPF در زمان عبور دود از اگزوز خودرو جمع‌آوری می‌شوند.

هدف اصلی DPF کاهش آلودگی هوا، بهبود کیفیت هوا و کمک به رعایت استانداردهای زیست‌محیطی مانند Euro 6 است.

عملکرد فیلتر DPF

عملکرد DPF به سه مرحله کلی تقسیم می‌شود:

1. جمع‌آوری ذرات: دود خروجی از موتور وارد فیلتر DPF می‌شود و ذرات معلق در ساختار فیلتر گیر می‌افتند.
2. احتراق و بازسازی: ذرات جمع‌آوری‌شده طی یک فرایند بازسازی (Regeneration) سوخته و به دی‌اکسید کربن تبدیل می‌شوند.
3. خروج دود پاک: دود بدون ذرات معلق از فیلتر خارج می‌شود.

بازسازی فیلتر DPF به دو صورت انجام می‌شود:

• بازسازی فعال (Active Regeneration): با کمک افزایش دمای اگزوز توسط سیستم موتور انجام می‌شود.
• بازسازی غیر فعال (Passive Regeneration): در سرعت‌های بالا و شرایط رانندگی طولانی انجام می‌شود.

چرا فیلتر DPF می‌گیرد؟

گرفتگی فیلتر DPF معمولاً به دلایل زیر رخ می‌دهد:

• رانندگی کوتاه و مکرر در مسیرهای شهری که امکان بازسازی طبیعی فیلتر را نمی‌دهد.
• کیفیت پایین سوخت یا استفاده از سوخت دارای ناخالصی.
• مشکلات فنی در سیستم موتور یا تزریق سوخت.
• فرسودگی یا آسیب ساختاری فیلتر DPF.

چگونه گرفتگی DPF را برطرف کنیم؟

۱. رانندگی طولانی

یکی از روش‌های ساده برای رفع گرفتگی DPF، رانندگی طولانی با سرعت ثابت و بالا است. این کار باعث افزایش دمای اگزوز و انجام بازسازی غیر فعال فیلتر می‌شود. معمولاً حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه رانندگی با سرعت بیش از ۶۰ کیلومتر در ساعت لازم است.

۲. استفاده از سوخت با کیفیت

سوخت دیزلی با کیفیت و کم‌سولفور، باعث کاهش میزان ذرات معلق و رسوبات داخل فیلتر می‌شود.

۳. استفاده از افزودنی‌ها

برخی افزودنی‌های مخصوص سوخت وجود دارند که می‌توانند احتراق ذرات داخل فیلتر را تسهیل کنند و عمر فیلتر DPF را افزایش دهند.

۴. سرویس و تمیزکاری مکانیکی

اگر گرفتگی شدید باشد، ممکن است نیاز به تمیزکاری یا شستشوی تخصصی DPF توسط تعمیرکاران مجاز باشد. این کار با تجهیزات خاصی انجام می‌شود تا فیلتر به حالت اولیه بازگردد.

۵. تعویض فیلتر DPF

در صورتی که گرفتگی غیرقابل بازسازی باشد، تعویض کامل فیلتر ضروری خواهد بود.

مزایای فیلتر DPF

• کاهش انتشار ذرات معلق و آلودگی هوا.
• کمک به رعایت استانداردهای زیست‌محیطی و کاهش جرایم آلایندگی.
• بهبود عملکرد موتور و سیستم اگزوز.
• افزایش عمر موتور در بلندمدت.

معایب فیلتر DPF

• هزینه بالا برای تعویض یا تعمیر.
• نیاز به رانندگی طولانی برای بازسازی طبیعی فیلتر.
• احتمال گرفتگی فیلتر در رانندگی شهری کوتاه.
• حساسیت به کیفیت سوخت و روغن موتور.

نکات مهم برای حفظ سلامت فیلتر DPF

• استفاده از سوخت و روغن موتور با کیفیت بالا.
• رانندگی در مسیرهای طولانی و با سرعت مناسب.
• انجام سرویس‌های دوره‌ای موتور.
• پیگیری هشدارهای سیستم DPF و مراجعه سریع به تعمیرگاه در صورت نیاز.

نتیجه‌گیری

فیلتر DPF یکی از مهم‌ترین قطعات خودروهای دیزلی است که نقش کلیدی در کاهش آلودگی هوا و حفاظت از محیط زیست دارد. با مراقبت مناسب و رانندگی صحیح، می‌توان از گرفتگی آن جلوگیری کرده و عمر مفید آن را افزایش داد. در غیر این صورت، گرفتگی DPF نه تنها باعث کاهش کارایی موتور می‌شود، بلکه هزینه‌های زیادی برای تعویض یا تعمیر به همراه خواهد داشت.