چرا بلوک سیلندر ترک می‌خورد و هزینه تعمیر آن چقدر است؟

چرا بلوک سیلندر ترک می‌خورد و هزینه تعمیر آن چقدر است؟

بلوک سیلندر چیست و چه نقشی در موتور دارد؟

بلوک سیلندر همان بدنه اصلی موتور است که سیلندرها، پیستون‌ها، میل‌لنگ و کانال‌های روغن و آب در آن جای دارند. این قطعه معمولاً از چدن یا آلومینیوم ساخته می‌شود و وظیفه دارد قطعات داخلی موتور را در موقعیت دقیق نگه دارد و حرارت موتور را از طریق سیستم خنک‌کننده به رادیاتور منتقل کند. به زبان ساده، بلوک سیلندر پایه و ستون موتور است و هرگونه شکستگی یا ترک در آن می‌تواند عملکرد کل موتور را مختل کند.

دلایل اصلی ترک خوردن بلوک سیلندر

1. داغ شدن بیش از حد موتور:

مهم‌ترین علت ترک بلوک سیلندر، افزایش بیش از حد دمای موتور است. زمانی که موتور بیش از اندازه گرم می‌شود، فلز بلوک منبسط می‌گردد. اگر خنک شدن به شکل ناگهانی اتفاق بیفتد، انقباض سریع فلز موجب ایجاد تنش حرارتی می‌شود و همین تنش باعث ترک‌های سطحی یا عمقی در بلوک می‌گردد.

این اتفاق معمولاً در اثر خرابی واترپمپ، ترموستات، نشتی آب رادیاتور، یا خرابی فن خنک‌کننده رخ می‌دهد.

2. یخ زدن آب داخل بلوک:

در فصل زمستان اگر از ضدیخ مناسب استفاده نشود، آب درون کانال‌های خنک‌کننده یخ می‌زند. انجماد باعث افزایش حجم آب شده و فشار زیادی به دیواره‌های بلوک وارد می‌کند. در نتیجه ممکن است حتی چدن ضخیم هم شکسته یا ترک بخورد. این ترک‌ها اغلب در قسمت‌های جانبی بلوک و اطراف مجاری آب ایجاد می‌شوند.

3. فشار بیش از حد درون سیلندرها:

اگر احتراق به‌درستی انجام نشود یا سیستم تایمینگ موتور به هم بریزد، فشار داخلی سیلندرها افزایش می‌یابد. این فشار زیاد می‌تواند باعث تغییر شکل جزئی و در نهایت ترک‌خوردگی در بدنه سیلندر شود. استفاده از سوخت بی‌کیفیت یا تنظیم نبودن زمان جرقه نیز از دلایل افزایش فشار داخلی هستند.

4. مونتاژ یا تعمیر نادرست:

در هنگام تعمیر موتور، اگر پیچ‌های سرسیلندر با گشتاور اشتباه بسته شوند یا سطح بلوک صاف و تراز نباشد، تنش مکانیکی بین قطعات به وجود می‌آید. این تنش به مرور باعث ترک‌خوردگی در ناحیه اتصال سرسیلندر و بلوک خواهد شد.

5. ضربه و تصادف:

در اثر تصادفات شدید یا افتادن موتور هنگام باز و بسته کردن، ممکن است در قسمت‌های بیرونی بلوک ترک‌هایی ایجاد شود که در ابتدا قابل مشاهده نیستند اما با گرم و سرد شدن مکرر موتور، گسترش می‌یابند.

علائم ترک خوردن بلوک سیلندر

تشخیص ترک در بلوک سیلندر همیشه ساده نیست زیرا در بسیاری از مواقع، ترک‌ها درون مجاری آب یا روغن پنهان می‌مانند. با این حال، علائم مشخصی وجود دارد که می‌تواند نشانه بروز این مشکل باشد.

اگر بخار سفید از اگزوز خارج می‌شود، به احتمال زیاد آب وارد سیلندرها شده است. وجود روغن در مایع خنک‌کننده یا برعکس نیز از نشانه‌های واضح نفوذ دو سیال به هم است. کم شدن مکرر آب رادیاتور بدون نشتی ظاهری، افزایش سریع دمای موتور، وجود حباب در منبع انبساط و افت فشار کمپرس سیلندرها از دیگر نشانه‌های ترک بلوک محسوب می‌شوند.

روش‌های تشخیص ترک بلوک سیلندر

برای تشخیص دقیق ترک، از چند روش تخصصی استفاده می‌شود.

روش اول، تست فشار سیستم خنک‌کننده است که در آن فشار داخل مدار افزایش داده می‌شود تا نشتی‌ها آشکار شوند.

روش دوم، استفاده از رنگ نفوذی یا Dye Penetrant است که در ترک‌های مویی نفوذ کرده و محل دقیق را مشخص می‌کند.

در بلوک‌های چدنی، از روش مغناطیسی یا Magnaflux استفاده می‌شود که میدان مغناطیسی باعث آشکار شدن ترک‌ها می‌گردد.

همچنین در تعمیرگاه‌های تخصصی، از تست هیدرواستاتیک با تزریق آب پرفشار نیز برای تشخیص نشتی‌های داخلی استفاده می‌شود.

روش‌های تعمیر بلوک سیلندر ترک‌خورده

روش تعمیر بستگی به محل، جنس و شدت ترک دارد. در ترک‌های عمیق، از جوشکاری استفاده می‌شود.

اگر بلوک از جنس آلومینیوم باشد، جوش آرگون (TIG) بهترین روش است، در حالی‌که برای بلوک‌های چدنی از جوش نیکل یا برون‌جوش استفاده می‌شود. البته جوشکاری بلوک سیلندر بسیار حساس است و باید توسط متخصص باتجربه انجام شود زیرا کوچک‌ترین خطا ممکن است باعث تاب برداشتن سطح بلوک شود.

در ترک‌های سطحی یا کم‌عمق، گاهی از چسب‌های اپوکسی مقاوم به حرارت یا اصطلاحاً “سرد جوش” استفاده می‌شود. این روش موقتی است اما در برخی خودروها برای جلوگیری از نفوذ آب جواب می‌دهد.

در مواردی که ترک باعث آسیب جدی به سیلندر شده باشد، تعمیرکار با روش “Sleeving” یا نصب بوش سیلندر جدید، محل آسیب را تراش داده و بوش فلزی تازه‌ای درون آن قرار می‌دهد تا موتور مجدداً قابل استفاده شود.

آیا تعمیر بلوک سیلندر به‌صرفه است؟

در صورتی که ترک کوچک باشد و به مجاری آب و روغن نفوذ نکرده باشد، تعمیر معمولاً به‌صرفه است. اما زمانی که ترک به بخش‌های داخلی بلوک رسیده باشد یا چندین ناحیه را درگیر کرده باشد، تعمیر ممکن است موقتی و غیراقتصادی باشد. در این شرایط، تعویض بلوک سیلندر بهترین تصمیم است زیرا از تکرار مشکل در آینده جلوگیری می‌کند و سلامت موتور حفظ می‌شود.

نکات مهم برای جلوگیری از ترک خوردن بلوک سیلندر

برای جلوگیری از این آسیب پرهزینه، همیشه باید از ضدیخ باکیفیت و مطابق فصل استفاده کنید. بررسی منظم سطح مایع خنک‌کننده و اطمینان از عملکرد صحیح واترپمپ، فن و ترموستات بسیار ضروری است.

در روزهای سرد، قبل از حرکت، اجازه دهید موتور به آرامی گرم شود تا تغییرات حرارتی ناگهانی رخ ندهد. همچنین از رانندگی طولانی با موتور داغ یا نشتی آب خودداری کنید و سرویس دوره‌ای سیستم خنک‌کننده را جدی بگیرید.

جمع‌بندی

ترک خوردن بلوک سیلندر یکی از بدترین خرابی‌های موتور است که اغلب به دلیل دمای زیاد، یخ زدن آب یا فشار بیش از حد در سیلندرها ایجاد می‌شود. این مشکل در صورت بی‌توجهی می‌تواند باعث از بین رفتن کامل موتور شود.

بنابراین تشخیص سریع علائم و مراجعه به تعمیرکار متخصص اهمیت زیادی دارد. اگر نیاز به خرید بلوک سیلندر اصلی و قطعات مرتبط دارید، پیشنهاد می‌شود از فروشگاه‌های معتبر مانند آسمان یدک خرید کنید تا از اصالت و کیفیت قطعات مطمئن باشید و در هزینه تعمیرات آینده صرفه‌جویی کنید.