علت داغ نکردن موتور یا بخاری و بررسی ترموستات
داغ نکردن موتور یا بخاری معمولاً به دلیل خرابی ترموستات یا وجود هوا در سیستم خنک‌کننده رخ می‌دهد. با بررسی منظم ترموستات و استفاده از ضدیخ مناسب می‌توان از این مشکل جلوگیری کرد و عملکرد موتور را در دمای مطلوب حفظ نمود.
علت داغ نکردن موتور یا بخاری و بررسی نقش ترموستات در عملکرد خودرو
در فصل‌های سرد سال، بسیاری از رانندگان با مشکلی مواجه می‌شوند که شاید در نگاه اول چندان مهم به نظر نرسد اما می‌تواند نشانه‌ای از اختلال در سیستم خنک‌کننده یا گرمایشی خودرو باشد: داغ نکردن موتور یا بخاری. این موضوع نه‌تنها باعث کاهش عملکرد بخاری خودرو می‌شود، بلکه می‌تواند تأثیری مستقیم بر سلامت موتور نیز داشته باشد. در ادامه به بررسی دلایل اصلی این مشکل، نقش حیاتی ترموستات و راهکارهای رفع آن می‌پردازیم.
چرا داغ نکردن موتور اهمیت دارد؟
داغ نکردن موتور به معنای آن است که دمای موتور به میزان استاندارد کاری خود نمی‌رسد. هر موتور خودرو برای عملکرد ایده‌آل نیاز دارد در محدوده‌ای مشخص از دما (معمولاً بین ۸۵ تا ۹۵ درجه سانتی‌گراد) کار کند. اگر موتور زودتر از این دما خنک شود، نه‌تنها مصرف سوخت افزایش می‌یابد، بلکه راندمان احتراق کاهش پیدا می‌کند و در طولانی‌مدت به قطعات داخلی آسیب وارد می‌شود.
از طرف دیگر، در خودروهایی که بخاری به درستی گرم نمی‌شود، علت را باید در همین چرخه ناقص گرم شدن موتور جستجو کرد، چرا که بخاری از گرمای مایع خنک‌کننده موتور برای گرم کردن کابین استفاده می‌کند.
۱. نقش سیستم خنک‌کننده در گرمایش موتور
سیستم خنک‌کننده خودرو شامل قطعاتی چون رادیاتور، پمپ آب، شیلنگ‌ها، ترموستات و مایع خنک‌کننده (ضدیخ) است. این سیستم برای حفظ دمای ثابت موتور طراحی شده است. زمانی که موتور سرد است، ترموستات بسته می‌ماند تا مایع خنک‌کننده درون موتور گردش کند و سریع‌تر گرم شود. پس از رسیدن به دمای معین، ترموستات باز می‌شود و مایع به سمت رادیاتور هدایت می‌شود تا از داغ شدن بیش از حد جلوگیری شود.
بنابراین هرگونه اختلال در این سیستم – از جمله گیر کردن ترموستات در حالت باز – می‌تواند مانع گرم شدن موتور شود.
۲. مهم‌ترین دلایل داغ نکردن موتور یا بخاری
الف) خرابی یا باز ماندن ترموستات
ترموستات یکی از قطعات کلیدی در تنظیم دمای موتور است. اگر این قطعه در حالت باز گیر کند، مایع خنک‌کننده بلافاصله پس از روشن شدن خودرو به گردش در رادیاتور می‌افتد و اجازه نمی‌دهد موتور به دمای مطلوب برسد. در نتیجه، موتور بیش از حد خنک می‌ماند و بخاری نیز هوای ولرم یا سرد تولید می‌کند.
ب) وجود هوا در سیستم خنک‌کننده
وجود هوا در مسیر مایع خنک‌کننده باعث می‌شود گردش آن به درستی انجام نشود. این موضوع ممکن است مانع انتقال حرارت کافی به رادیاتور بخاری شود و در نتیجه بخاری گرم نکند. تخلیه هوا از سیستم خنک‌کننده یکی از مراحل مهم سرویس فصلی خودرو است که نباید نادیده گرفته شود.
ج) سطح پایین ضدیخ یا نشت مایع خنک‌کننده
اگر سطح مایع خنک‌کننده پایین باشد یا در سیستم نشتی وجود داشته باشد، گرمای کافی به بخاری منتقل نمی‌شود. همچنین نبود ضدیخ مناسب می‌تواند در فصول سرد منجر به یخ‌زدگی جزئی مایع و در نتیجه اختلال در گردش آن شود.
د) خرابی واتر پمپ (پمپ آب)
پمپ آب وظیفه به گردش درآوردن مایع خنک‌کننده را دارد. در صورت خرابی یا فرسودگی پروانه‌های آن، گردش مایع به خوبی انجام نمی‌شود و ممکن است موتور در دمای پایین باقی بماند یا بخاری عمل نکند.
هـ) گرفتگی رادیاتور بخاری
گاهی اوقات مشکل از خود بخاری است. تجمع رسوبات یا جرم در داخل رادیاتور بخاری می‌تواند مانع عبور مایع گرم شود و باعث شود فقط هوای سرد وارد کابین گردد.
۳. نقش حیاتی ترموستات در تنظیم دمای موتور
ترموستات به عنوان کنترل‌کننده دمای موتور عمل می‌کند. این قطعه با استفاده از یک فنر حرارتی یا موم مخصوص، با تغییر دما منبسط یا منقبض می‌شود تا جریان مایع خنک‌کننده را تنظیم کند. در واقع، بدون ترموستات موتور نمی‌تواند در شرایط پایدار دمایی کار کند.
اگر ترموستات در حالت باز گیر کند، موتور هرگز به دمای مطلوب نمی‌رسد. در مقابل، اگر در حالت بسته گیر کند، موتور به سرعت داغ کرده و جوش می‌آورد. بنابراین سلامت این قطعه مستقیماً با سلامت کل سیستم پیشرانه در ارتباط است.
۴. نشانه‌های خرابی ترموستات
برخی علائم نشان‌دهنده‌ی خرابی ترموستات در حالت باز عبارت‌اند از:
- موتور دیرتر از حالت عادی گرم می‌شود.
- دمای نشان‌گر روی آمپر خودرو همیشه پایین است.
- بخاری خودرو هوای سرد یا ولرم می‌دهد.
- مصرف سوخت افزایش می‌یابد.
- عملکرد موتور در هوای سرد ضعیف می‌شود.
اگر این نشانه‌ها را مشاهده می‌کنید، احتمال خرابی ترموستات بسیار بالاست و باید فوراً بررسی شود.
۵. نحوه بررسی عملکرد ترموستات
برای بررسی اولیه ترموستات، می‌توان از دو روش استفاده کرد:
- روش ساده:
- در حالت سرد موتور، شیلنگ بالایی رادیاتور را لمس کنید. سپس موتور را روشن کرده و دما را بالا ببرید. اگر تا زمانی که موتور کاملاً گرم نشده، شیلنگ سرد باقی بماند و بعد ناگهان گرم شود، ترموستات سالم است. اگر از همان لحظه روشن شدن موتور گرم شود، یعنی ترموستات در حالت باز گیر کرده است.
- روش دقیق‌تر (تست در آب جوش):
- ترموستات را از موتور خارج کرده و در ظرفی از آب گرم قرار دهید. در دمای مشخص (معمولاً روی بدنه قطعه نوشته شده)، باید باز شود. در صورت باز نشدن یا باز ماندن در حالت سرد، ترموستات خراب است.
۶. راهکارهای رفع مشکل داغ نکردن موتور یا بخاری
- بررسی و در صورت نیاز تعویض ترموستات با نمونه اصلی یا باکیفیت.
- اطمینان از سطح مناسب ضدیخ و عدم وجود نشتی در سیستم.
- تخلیه هوای محبوس در مسیر مایع خنک‌کننده.
- سرویس دوره‌ای رادیاتور بخاری و رادیاتور اصلی.
- اطمینان از سلامت واتر پمپ و تسمه‌ها.
در صورت رعایت این موارد، هم موتور در دمای ایده‌آل کار می‌کند و هم بخاری عملکرد گرمایشی مناسبی خواهد داشت.
۷. چرا نباید بدون ترموستات رانندگی کرد؟
برخی رانندگان برای رفع موقت مشکل داغ نکردن موتور، ترموستات را حذف می‌کنند. این کار اشتباه بزرگی است. نبود ترموستات باعث می‌شود موتور همیشه در حالت سرد کار کند، که نتیجه آن افزایش مصرف سوخت، استهلاک بالا، عملکرد ضعیف در زمستان و آسیب به قطعات داخلی است. ترموستات باید با نمونه سالم و استاندارد جایگزین شود، نه حذف گردد.
نتیجه‌گیری
داغ نکردن موتور یا بخاری خودرو نشانه‌ای از اختلال در سیستم خنک‌کننده است که معمولاً با خرابی ترموستات آغاز می‌شود. شناخت دقیق عملکرد این قطعه و سرویس منظم سیستم خنک‌کننده، از بروز مشکلاتی مانند مصرف سوخت بالا، سرمای بیش از حد کابین و آسیب به موتور جلوگیری می‌کند. برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است در ابتدای فصل سرما وضعیت ترموستات، رادیاتور و مایع خنک‌کننده بررسی شود تا موتور خودرو همیشه در دمای ایده‌آل کار کند.
ثبت سوال یا دیدگاه شما
دیدگاه خود را برای ما ارسال کنید.بدون دیدگاه
عضویت در خبرنامه
پر بازدید ترین ها
نکات ایمنی در استفاده از زنجیر چرخ
علت صدا دادن چرخ‌ها در پیچ چیست؟
تأثیر آلودگی هوا بر عملکرد کولر خودرو
بررسی عملکرد کامل سیستم اگزوز از منیفولد تا خروجی نهایی
هنوز دیدگاهی ثبت نشده است. اولین نفری باشید که دیدگاه می‌نویسید!