تسمه تایم چند کیلومتر یک‌بار باید تعویض شود و اگر پاره شود چه اتفاقی می‌افتد؟

تسمه تایم چند کیلومتر یک‌بار باید تعویض شود و اگر پاره شود چه اتفاقی می‌افتد؟

تسمه تایم یکی از حیاتی‌ترین اجزای موتور خودرو است که نقش کلیدی در هماهنگی بین حرکت پیستون‌ها و سوپاپ‌ها دارد. تعویض به‌موقع این قطعه از بروز آسیب‌های شدید به موتور جلوگیری می‌کند. در این مقاله به این سوال پاسخ می‌دهیم که تسمه تایم هر چند کیلومتر باید عوض شود، علائم خرابی آن چیست و اگر پاره شود چه عواقبی خواهد داشت.

تسمه تایم چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

تسمه تایم یا "تایمینگ بلت" قطعه‌ای لاستیکی و دندانه‌دار است که وظیفه‌اش انتقال دقیق نیروی چرخش از میل‌لنگ به میل‌سوپاپ است. این انتقال باید با دقت بالا انجام شود تا زمان باز و بسته شدن سوپاپ‌ها با حرکت پیستون‌ها کاملاً هماهنگ باشد. به هم خوردن این هماهنگی می‌تواند آسیب‌های جدی به موتور وارد کند.

هر چند کیلومتر باید تسمه تایم تعویض شود؟

زمان تعویض تسمه تایم به مدل خودرو، کیفیت قطعه و شرایط رانندگی بستگی دارد، اما به طور کلی بیشتر خودروهای ایرانی مانند پژو 206، پژو پارس، سمند، تیبا و پراید نیاز دارند که تسمه تایم آن‌ها هر 60 تا 90 هزار کیلومتر تعویض شود.

در خودروهای خارجی مانند تویوتا، هیوندای، بنز و BMW این عدد ممکن است به 100 تا 150 هزار کیلومتر برسد، اما بهترین راه مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو یا مشورت با مکانیک باتجربه است.

علاوه بر کیلومتر، اگر بیش از 4 تا 5 سال از تعویض تسمه تایم گذشته باشد، حتی اگر کیلومتر آن کم باشد نیز باید آن را تعویض کرد. تسمه‌های قدیمی با گذشت زمان خشک و شکننده می‌شوند و احتمال پارگی آن‌ها افزایش می‌یابد.

اگر تسمه تایم پاره شود چه اتفاقی می‌افتد؟

پارگی تسمه تایم یکی از بدترین اتفاقاتی است که می‌تواند برای موتور خودرو بیفتد. زیرا با پاره شدن آن، ارتباط بین میل‌لنگ و میل‌سوپاپ قطع می‌شود. این موضوع باعث می‌شود سوپاپ‌ها در حالی که پیستون‌ها همچنان در حال حرکت هستند، به صورت ناگهانی باز بمانند و به‌شدت با پیستون‌ها برخورد کنند.

این برخورد باعث خم شدن یا شکستن سوپاپ‌ها، آسیب به پیستون‌ها، شکستن میل‌سوپاپ، و در مواردی حتی ترک برداشتن سرسیلندر می‌شود. در نهایت موتور دیگر روشن نمی‌شود و نیاز به تعمیر کامل دارد که ممکن است هزینه‌ای بین 10 تا 50 میلیون تومان در پی داشته باشد.

علائم هشداردهنده نزدیک شدن زمان تعویض تسمه تایم

برای پیشگیری از پارگی تسمه تایم، به علائم زیر توجه کنید:

• صدای جیرجیر یا سوت‌کشیدن از بخش جلویی موتور به‌خصوص هنگام استارت یا دور پایین
• لرزش زیاد موتور به ویژه در حالت درجا
• عملکرد نامنظم موتور یا روشن شدن چراغ چک
• سخت روشن شدن خودرو یا افت شتاب ناگهانی
• مشاهده ترک‌خوردگی، فرسودگی یا پارگی سطح تسمه در هنگام بازدید چشمی

اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، در اولین فرصت خودرو را برای بررسی تسمه تایم به مکانیک بسپارید.

راهکارهایی برای افزایش عمر تسمه تایم

برای اینکه تسمه تایم عمر بیشتری داشته باشد و در شرایط بهتری باقی بماند، رعایت نکات زیر ضروری است:

• همیشه از تسمه تایم اورجینال و با کیفیت استفاده کنید.
• هنگام تعویض تسمه تایم، سفت‌کن، بلبرینگ‌ها و حتی واتر پمپ را نیز بررسی و در صورت نیاز تعویض کنید.
• اگر خودرو در شرایط سخت مانند مناطق گرم یا پرترافیک استفاده می‌شود، تسمه تایم را زودتر از موعد تعویض کنید.
• از نشت روغن یا مایعات موتور روی تسمه جلوگیری کنید چون باعث نرم و پوسیده شدن آن می‌شود.
• رانندگی نرم و بدون شتاب‌گیری‌های ناگهانی، عمر تسمه تایم را افزایش می‌دهد.

آیا می‌توان تسمه تایم را خودمان تعویض کنیم؟

تعویض تسمه تایم کاری تخصصی و دقیق است. کوچک‌ترین خطا در نصب آن باعث از بین رفتن زمان‌بندی موتور و آسیب‌های جدی می‌شود. این کار نیاز به ابزار مخصوص و تجربه دارد، بنابراین پیشنهاد می‌شود فقط توسط مکانیک حرفه‌ای انجام شود.

تفاوت تسمه تایم با زنجیر تایم چیست؟

در برخی خودروها به جای تسمه تایم از زنجیر تایم استفاده می‌شود. زنجیر تایم فلزی بوده و دوام بالاتری دارد و معمولاً نیاز به تعویض ندارد، مگر در موارد خاص که صداهای غیرعادی یا کشیدگی بیش از حد مشاهده شود.

اما زنجیر تایم به نگهداری دقیق‌تر از جمله تعویض به‌موقع روغن موتور نیاز دارد، چراکه روانکاری مناسب برای عملکرد آن حیاتی است.

هزینه تعویض تسمه تایم چقدر است؟

هزینه تعویض تسمه تایم در خودروهای داخلی بسته به نوع خودرو، برند تسمه و اجرت مکانیک، معمولاً بین 1.5 تا 4 میلیون تومان متغیر است. اگر قطعات جانبی نیز تعویض شوند (مانند سفت‌کن، واترپمپ و...) ممکن است هزینه افزایش یابد. در خودروهای خارجی این عدد ممکن است بیشتر باشد.

جمع‌بندی

تسمه تایم یک قطعه بسیار مهم و حساس در خودرو است که تعویض به‌موقع آن از خسارات سنگین جلوگیری می‌کند. اگر به‌موقع تعویض نشود و پاره شود، آسیب‌های شدید و پرهزینه‌ای به موتور وارد می‌کند.

بنابراین اگر کیلومتر خودرو به ۶۰ تا ۹۰ هزار رسیده یا چند سال از تعویض قبلی گذشته، حتماً تسمه تایم را تعویض کنید. همچنین توصیه می‌شود از قطعات اصلی استفاده کرده و این کار را به مکانیک متخصص بسپارید.