5 دلیل اصلی خرابی پمپ روغن خودرو و روش‌های پیشگیری

۵ دلیل اصلی خرابی پمپ روغن خودرو

پمپ روغن قلب تپنده سیستم روانکاری موتور خودرو است. این قطعه وظیفه دارد روغن موتور را با فشار مناسب به بخش‌های مختلف موتور برساند تا اجزا در هنگام عملکرد، روان و بدون اصطکاک شدید کار کنند. خرابی پمپ روغن می‌تواند خسارات سنگینی به قطعات داخلی وارد کند و در بسیاری از موارد، به خرابی کامل موتور منجر شود. شناخت دلایل اصلی خرابی پمپ روغن، برای هر راننده‌ای ضروری است. در این مقاله به بررسی ۵ دلیل اصلی خرابی پمپ روغن خودرو می‌پردازیم.

۱. استفاده از روغن موتور نامناسب یا بی‌کیفیت

یکی از اصلی‌ترین دلایل خرابی پمپ روغن، استفاده از روغن‌هایی با کیفیت پایین یا ویسکوزیته نامناسب است. روغن موتور، نه تنها باید استانداردهای خاصی را رعایت کند، بلکه باید متناسب با نوع موتور و شرایط اقلیمی انتخاب شود. روغن‌هایی که از افزودنی‌های نامرغوب یا ترکیبات ناپایدار ساخته شده‌اند، ممکن است در دمای بالا سریعاً تجزیه شده یا خاصیت روان‌کاری خود را از دست بدهند. این شرایط باعث افزایش اصطکاک داخلی پمپ روغن، سایش قطعات فلزی آن و در نهایت، اختلال در عملکرد کلی سیستم می‌شود.

علاوه بر این، روغن‌هایی که پس از مدت طولانی استفاده نشده‌اند و در معرض آلودگی یا اکسید شدن قرار گرفته‌اند نیز می‌توانند به پمپ آسیب بزنند. این روغن‌ها با تولید لجن یا رسوبات، مسیرهای روغن‌کاری را مسدود کرده و باعث فشار مضاعف بر پمپ روغن می‌شوند.

۲. گرفتگی یا کثیفی فیلتر روغن

فیلتر روغن یکی از عناصر مهم در مدار روانکاری است که نقش آن، پاک‌سازی روغن از ذرات ریز، گردوغبار، و آلاینده‌ها است. در صورتی که این فیلتر به‌موقع تعویض نشود و دچار گرفتگی شود، عبور جریان روغن به شدت محدود می‌شود. این امر فشار بیشتری را بر روی پمپ روغن وارد کرده و باعث می‌شود تا موتور نتواند به درستی روانکاری شود.

فشار بیش از حد در مدار روغن، به تدریج باعث فرسودگی چرخ‌دنده‌ها، ترک خوردن پوسته پمپ یا حتی سوختن کامل پمپ روغن خواهد شد. عملکرد ضعیف فیلتر همچنین می‌تواند باعث ورود ذرات به پمپ و افزایش سایش مکانیکی شود. این مورد، یکی از دلایل فنی و تکرارشونده خرابی پمپ روغن در خودروهایی است که از برنامه سرویس دوره‌ای پیروی نمی‌کنند.

۳. ورود آلودگی، ذرات فلزی یا سوخت به روغن موتور

روغن موتور باید کاملاً تمیز، یکنواخت و عاری از هرگونه ناخالصی باشد. اما در بسیاری از خودروها، به دلیل خرابی واشر سرسیلندر، نفوذ سوخت به محفظه روغن، یا سایش داخلی اجزای موتور، امکان ورود آلودگی به روغن موتور وجود دارد. در چنین شرایطی، روغن آلوده‌شده نه‌تنها خاصیت روانکاری خود را از دست می‌دهد، بلکه به یک ماده مخرب تبدیل می‌شود که مستقیماً باعث آسیب به پمپ روغن می‌گردد.

وجود ذرات فلزی (براده‌ها) حاصل از سایش یاتاقان‌ها یا پیستون‌ها، هنگام گردش در سیستم روغن‌کاری، به شدت به تیغه‌ها، روتور یا چرخ‌دنده‌های پمپ روغن صدمه می‌زنند. از طرفی، مخلوط شدن آب یا ضدیخ با روغن نیز می‌تواند باعث ایجاد کف و اختلال در پمپ شود. این نوع خرابی‌ها، اغلب در خودروهای فرسوده یا دارای موتور تعمیرشده دیده می‌شود.

۴. کاهش شدید سطح روغن در موتور

یکی دیگر از عوامل مهم که می‌تواند مستقیماً به پمپ روغن آسیب وارد کند، کمبود روغن در موتور است. پمپ روغن برای عملکرد صحیح به مقدار معینی از روغن نیاز دارد تا بتواند آن را در مدار به گردش درآورد. در صورتی که سطح روغن از حد نرمال پایین‌تر بیاید، پمپ اصطلاحاً هوا می‌کشد یا به‌صورت خشک کار می‌کند که این وضعیت می‌تواند منجر به گرم شدن بیش از حد پمپ، سایش پره‌ها، از دست رفتن فشار روغن و در نهایت خرابی پمپ روغن شود.

دلایل کاهش سطح روغن شامل نشتی، تبخیر، سوختن روغن به دلیل فرسودگی موتور، یا تعویض ناقص روغن است. در چنین شرایطی، پمپ به جای روغن، هوا یا روغن کف‌آلود را پمپاژ کرده و این موضوع باعث کاهش فشار و عملکرد ضعیف روانکاری در موتور می‌شود.

۵. نقص فنی، ضعف ساختاری یا فرسودگی طبیعی پمپ

در بسیاری از موارد، خرابی پمپ روغن ناشی از مشکلات داخلی خود پمپ است. این مشکلات می‌توانند شامل ضعف طراحی، استفاده از متریال بی‌کیفیت در ساخت، خطا در نصب یا مونتاژ، و حتی خطاهای تولید کارخانه‌ای باشند. همچنین در خودروهایی با کارکرد بالا، فرسایش طبیعی پمپ روغن پس از صدها هزار کیلومتر کارکرد، امری طبیعی است. با گذشت زمان، پره‌ها و چرخ‌دنده‌های پمپ دچار خوردگی می‌شوند، درزها باز می‌شوند و فشار داخلی سیستم کاهش می‌یابد.

این نوع خرابی، معمولاً به‌صورت تدریجی اتفاق می‌افتد و ابتدا با کاهش اندک فشار روغن، صداهای غیرعادی از موتور، و روشن شدن چراغ هشدار روغن خود را نشان می‌دهد. در ادامه، اگر به آن توجه نشود، ممکن است به خرابی کامل پمپ منجر شود که در نهایت نیاز به تعویض کامل پمپ روغن خواهد بود.

سخن پایانی

پمپ روغن، ضامن سلامت سیستم موتور است و خرابی آن می‌تواند عواقب جدی و پرهزینه‌ای به همراه داشته باشد. هر یک از دلایل بالا می‌تواند به تنهایی یا در ترکیب با سایر عوامل باعث از کار افتادن این قطعه حیاتی شود. شناخت دقیق این دلایل، به رانندگان و تعمیرکاران کمک می‌کند تا در زمان مناسب، اقدامات لازم را انجام دهند و از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری کنند.