قانون جدید سهمیه بنزین: راهنمای کامل (آذر ۱۴۰۴)

قانون جدید سهمیه بنزین(آذر ۱۴۰۴)

از بامداد شنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۴، نظام جدید سهمیه‌بندی و قیمت‌گذاری بنزین در کشور به‌طور رسمی آغاز شد. این تصمیم که پس از ماه‌ها بررسی کارشناسی اتخاذ شده، یکی از مهم‌ترین تحولات در سیاست‌گذاری انرژی کشور به شمار می‌آید.

هیأت وزیران در جلسه ۱۴ آبان ۱۴۰۴، به پیشنهاد مشترک سازمان برنامه و بودجه و وزارت نفت، مصوبه‌ای را تصویب کرد که هدف آن یکسان‌سازی مبانی محاسباتی، بهبود رصد مصرف و جلوگیری از افزایش واردات بنزین است.

بنزین سه‌نرخی: چیست و چگونه کار می‌کند؟

نرخ اول: بنزین ۱۵۰۰ تومانی

• میزان سهمیه: ۶۰ لیتر در ماه برای خودروهای سواری شخصی
• شرایط استفاده: تنها با کارت سوخت شخصی
• قابلیت ذخیره: حداکثر تا ۶ ماه (۳۶۰ لیتر)
• پس از گذشت ۶ ماه، سهمیه مازاد به‌طور خودکار حذف می‌شود

نرخ دوم: بنزین ۳۰۰۰ تومانی

• میزان سهمیه: ۱۰۰ لیتر در ماه
• شرایط مهم: قابل ذخیره و انتقال به ماه بعد نیست
• اگر مصرف نشود، از بین می‌رود
• تنها با کارت سوخت شخصی قابل استفاده است

نرخ سوم: بنزین ۵۰۰۰ تومانی

• برای مصرف بیش از سهمیه ۱۶۰ لیتری
• برای خودروهای فاقد کارت سوخت
• برای سوخت‌گیری با کارت اضطراری جایگاه
• برای خودروهایی که سهمیه آن‌ها حذف شده است

چه خودروهایی سهمیه آن‌ها حذف شد؟

۱. خودروهای دولتی

تمامی خودروهای دارای پلاک دولتی سهمیه یارانه‌ای خود را از دست دادند، به استثنای آمبولانس‌ها که همچنان مشمول سهمیه هستند.

۲. خودروهای وارداتی

خودروهایی که پلیس راهور کشور سازنده آن‌ها را غیر از ایران اعلام کرده است، دیگر سهمیه بنزین یارانه‌ای ندارند و باید با نرخ ۵۰۰۰ تومانی سوخت‌گیری کنند.

۳. خودروهای مناطق آزاد

خودروهای دارای پلاک مناطق آزاد از نیمه آذر باید با نرخ ۵۰۰۰ تومانی بنزین بزنند.

۴. خودروهای نوشماره گران‌قیمت

خودروهای نوشماره با قیمت کارخانه‌ای بالاتر از یک میلیارد تومان سهمیه یارانه‌ای ندارند. اما خودروهای تولید داخل با قیمت کمتر از یک میلیارد تومان همچنان مشمول سهمیه می‌شوند.

۵. خودروهای کارکرده تعویض پلاک شده

بر اساس اظهارات مدیرعامل پخش فرآورده‌های نفتی، منظور از خودروی "نوشماره" در مصوبه، خودروی صفرکیلومتر است که تازه از کارخانه خارج شده، نه خودروهای کارکرده که تعویض پلاک می‌شوند.

اصلاحیه مهم: خودروهای داخلی زیر یک میلیارد تومان

تغییر در مصوبه اولیه

پس از انتقادات فراوان به مصوبه اولیه، دولت اصلاحیه‌ای صادر کرد که بر اساس آن:

خودروهای صفر کیلومتر تولید داخل با قیمت کارخانه‌ای کمتر از یک میلیارد تومان همچنان سهمیه بنزین ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی دریافت می‌کنند.

تعریف دقیق خودروی نوشماره

طبق اصلاحیه جدید، منظور از خودروهای نوشماره:

• خودروهای سواری شخصی است که سند آن‌ها برای اولین‌بار صادر می‌شود
• در سند خودرو، کشور سازنده «ایران» ذکر شده باشد
• قیمت کارخانه‌ای آن‌ها کمتر از یک میلیارد تومان باشد

لیست کامل خودروهای داخلی زیر یک میلیارد (آذر ۱۴۰۴)

بر اساس آخرین قیمت‌های اعلام شده از کدال و بازار، در حال حاضر تنها ۱۱ خودروی داخلی زیر یک میلیارد تومان قرار دارند که مشمول دریافت سهمیه بنزین می‌شوند:

خودروهای سایپا:

۱. کوییک S دنده‌ای - حدود ۷۱۰ میلیون تومان (ارزان‌ترین) ۲. کوییک R تیپ S (استاندارد) - حدود ۷۲۵ میلیون تومان ۳. کوییک دنده‌ای GXL - حدود ۶۸۵ میلیون تومان ۴. ساینا S دنده‌ای - حدود ۶۷۰ میلیون تومان ۵. ساینا S اتوماتیک - حدود ۸۶۰-۹۱۰ میلیون تومان (تنها نسخه اتومات زیر یک میلیارد) ۶. اطلس G دنده‌ای - حدود ۸۷۵ میلیون تومان ۷. سهند S - حدود ۷۹۰ میلیون تومان ۸. شاهین G دنده‌ای - حدود ۸۹۰ میلیون تومان

خودروهای ایران‌خودرو:

۹. پژو ۲۰۷ دنده‌ای TU3 - حدود ۱ میلیارد تومان (در مرز) ۱۰. رانا پلاس - حدود ۹۷۰-۹۸۰ میلیون تومان (نزدیک به مرز) ۱۱. تارا دنده‌ای - حدود ۹۵۰-۹۸۰ میلیون تومان (مدل‌های پایه)

⚠️ هشدار مهم: خودروهای در لبه پرتگاه

خودروهایی مانند تارا، دنا پلاس دنده‌ای، رانا پلاس و شاهین در لبه مرز یک میلیارد تومان قرار دارند. تنها یک افزایش قیمت جزئی از سوی ایران‌خودرو یا سایپا کافی است تا این مدل‌ها از لیست خودروهای دارای سهمیه خارج شوند.

خودروهای بالای یک میلیارد (بدون سهمیه)

این خودروها دیگر سهمیه ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی دریافت نمی‌کنند:

• ری‌را اتوماتیک - حدود ۱.۹-۲ میلیارد تومان
• دنا پلاس اتوماتیک آپشنال - حدود ۱.۴-۱.۵ میلیارد تومان
• پژو ۲۰۷ اتوماتیک پانوراما - حدود ۱.۴-۱.۵ میلیارد تومان
• تارا اتوماتیک - حدود ۱.۱ میلیارد تومان
• شاهین پلاس اتوماتیک - حدود ۱.۲ میلیارد تومان
• نیسان وانت EX - حدود ۱ میلیارد تومان (قیمت کارخانه‌ای ۹۸۱ میلیون تومان)
• پادرا پلاس دوگانه‌سوز - حدود ۱ میلیارد تومان (قیمت کارخانه‌ای بالای ۱ میلیارد تومان)

قانون جدید برای مالکان چندخودرو

الزام انتخاب یک خودرو

اگر صاحب بیش از یک خودروی سواری شخصی هستید، باید یک خودرو را برای دریافت سهمیه یارانه‌ای انتخاب کنید. این قانون شامل موتورسیکلت‌ها و خودروهای عمومی نمی‌شود.

نحوه انتخاب خودرو

• سامانه اینترنتی خدمات کارت هوشمند سوخت از ۱۸ آذر فعال شده است
• مهلت انتخاب: یک ماه
• آدرس سامانه: FCS.NIOPDC.IR

عدم انتخاب چه پیامدی دارد؟

اگر در مهلت یک‌ماهه نسبت به انتخاب خودرو اقدام نکنید، کارت سوختی که بیشترین تراکنش را در سه ماه گذشته داشته، به‌عنوان کارت دارای سهمیه تعیین می‌شود و سایر کارت‌ها ابطال خواهند شد.

امکان صدور کارت جدید

مالکانی که کارت سوخت یکی از خودروهایشان ابطال شده، می‌توانند با ثبت درخواست جدید نسبت به صدور کارت جدید اقدام کنند. در این صورت، کارت جدید صرفاً با نرخ و سهمیه سوم (۵۰۰۰ تومانی) صادر خواهد شد.

وضعیت خودروهای دوگانه‌سوز

کاهش سهمیه

• سهمیه بنزین ۱۵۰۰ تومانی: کاهش به ۳۰ لیتر در ماه (به جای ۶۰ لیتر)
• سهمیه بنزین ۳۰۰۰ تومانی: کاهش ۵۰ درصدی
• از ابتدای بهمن ۱۴۰۴ اعمال می‌شود

تبدیل رایگان به دوگانه‌سوز

دولت اعلام کرده تبدیل خودروهای تک‌سوز بنزینی به دوگانه‌سوز برای همه خودروها با رعایت آیین‌نامه اجرایی ماده ۸ قانون هوای پاک، به‌صورت کاملاً رایگان انجام می‌شود.

مزایای استفاده از CNG

• حدود ۵۰ درصد ارزان‌تر از بنزین
• آلودگی کمتر
• بازگشت مصرف گاز طبیعی به سطح سال‌های گذشته می‌تواند روزانه ۷ میلیون لیتر صرفه‌جویی و سالانه حدود ۱.۸ میلیارد دلار کاهش هزینه برای کشور به همراه داشته باشد

وضعیت تاکسی‌های اینترنتی

سهمیه مازاد ریالی

برای تاکسی‌های اینترنتی سقف سهمیه مازاد به شرح زیر تعیین شده:

• خودروهای بنزینی: ۲۰۰ لیتر در ماه (مازاد بر ۶۰ لیتر نرخ اول و ۱۰۰ لیتر نرخ دوم)
• خودروهای دوگانه‌سوز: ۹۵ لیتر در ماه (مازاد بر ۳۰ لیتر و ۱۰۰ لیتر)

نحوه پرداخت یارانه

یارانه به صورت اعتباری-ریالی پس از اعلام مشخصات سفر و پیمایش توسط سکوها، معادل تفاوت نرخ دوم (۳ هزار تومان) و نرخ آزاد جایگاه (۵ هزار تومان) محاسبه و مستقیماً به حساب بانکی رانندگان واریز می‌شود.

منع افزایش قیمت

تاکسی‌های اینترنتی نباید به بهانه بنزین سه‌نرخی، قیمت سفرهای خود را افزایش دهند چرا که یارانه مستقیماً به آن‌ها پرداخت می‌شود.

محدودیت ذخیره‌سازی سهمیه

قانون قدیمی

قبلاً سقف ذخیره‌سازی ۶ ماهه بود، اما به‌طور صریح اجرا نمی‌شد.

قانون جدید

• سهمیه ۶۰ لیتری ماهانه فقط تا ۶ ماه قابل ذخیره است
• حداکثر ۳۶۰ لیتر بنزین ۱۵۰۰ تومانی در کارت نگهداری می‌شود
• مازاد بر این مقدار به‌طور خودکار حذف می‌شود و قابل بازیابی نیست
• سهمیه ۱۰۰ لیتری ۳۰۰۰ تومانی اصلاً قابل ذخیره نیست

هدف این محدودیت

• جلوگیری از انبار شدن بنزین یارانه‌ای
• کنترل تقاضای سرمایه‌ای
• مبارزه با قاچاق سوخت

چرا دولت این تصمیم را گرفت؟

۱. شکاف تولید و مصرف

• تولید روزانه: ۱۱۰ میلیون لیتر
• مصرف روزانه: ۱۳۵ میلیون لیتر
• کسری: ۲۵ میلیون لیتر در روز

۲. هزینه سنگین واردات

• امسال بیش از ۶ میلیارد دلار برای واردات بنزین نیاز است
• هر لیتر بنزین وارداتی: حدود ۶۶ هزار تومان
• هزینه تولید داخل: حدود ۱۰ هزار تومان

۳. نابرابری در توزیع یارانه

هم‌اکنون بیش از ۷۰ درصد یارانه سوخت به دهک‌های بالای درآمدی می‌رسد. دولت قصد دارد با سه‌نرخی شدن بنزین، توزیع یارانه را عادلانه‌تر کند.

۴. قاچاق سوخت

اختلاف بالای قیمت بنزین در ایران با کشورهای همسایه، سالانه میلیاردها لیتر سوخت را به مسیر قاچاق می‌کشاند. نرخ سوم می‌تواند این مشکل را کاهش دهد.

۵. مصرف از طریق کارت اضطراری

روزانه ۵۳ میلیون لیتر بنزین از طریق کارت‌های اضطراری جایگاه‌ها توزیع می‌شود، که معادل ۴۰ درصد از سوخت‌گیری‌ها در کشور است.

نکات مهم برای شهروندان

۱. نگران نباشید

طبق اعلام مسئولان، ۸۰ درصد مردم با همان ۱۶۰ لیتر سهمیه‌ای (۶۰ لیتر ۱۵۰۰ تومانی + ۱۰۰ لیتر ۳۰۰۰ تومانی) نیازشان کاملاً تأمین می‌شود.

۲. کارت سوخت را فراموش نکنید

تمامی سهمیه‌های یارانه‌ای تنها با کارت سوخت شخصی قابل دریافت است. کارت اضطراری جایگاه فقط برای نرخ ۵۰۰۰ تومانی استفاده می‌شود.

۳. سهمیه‌های قبلی

سهمیه‌های ذخیره شده در کارت سوخت شما پس از اجرای طرح حفظ می‌شود، اما محدودیت ۶ ماهه از این پس اعمال خواهد شد.

۴. خودروهای عمومی

سهمیه سوخت خودروهای عمومی از جمله تاکسی‌ها و وانت‌بارها بدون تغییر باقی می‌ماند.

۵. اثر تورمی

پیش‌بینی کارشناسان نشان می‌دهد اثر تورمی این مصوبه حدود ۰.۲ درصد خواهد بود.

۶. خریداران خودروی جدید

اگر قصد خرید خودروی صفر دارید، حتماً قیمت کارخانه‌ای آن را بررسی کنید. خودروهای بالای یک میلیارد تومان سهمیه یارانه‌ای ندارند.

برنامه‌های حمایتی دولت

۱. تبدیل رایگان به دوگانه‌سوز

یکی از اقدامات دولت برای کاهش مصرف بنزین و حمایت از مردم، اجرای طرح تبدیل رایگان خودروهای بنزینی به دوگانه‌سوز است.

۲. کالابرگ الکترونیکی

عوائد حاصل از اجرای این طرح قرار است صرف ارائه کالابرگ الکترونیکی به مردم شود تا دهک‌های پایین درآمدی حمایت بیشتری دریافت کنند.

۳. نوسازی ناوگان

دولت واردات خودرو را با تعرفه‌های مناسب مجاز کرده تا بخشی از ناوگان فرسوده کشور نوسازی شود و راندمان مصرف سوخت افزایش یابد.

سؤالات متداول

۱. ماشین جدید خریدم، سهمیه می‌گیرم؟ بستگی به قیمت کارخانه‌ای دارد. اگر خودروی داخلی زیر یک میلیارد تومان باشد، بله. اگر وارداتی یا بالای یک میلیارد باشد، خیر.

۲. اگر ماشین دوم خریدم چطور؟ باید یکی از دو خودرو را برای دریافت سهمیه انتخاب کنید. خودروی دیگر فقط با نرخ ۵۰۰۰ تومانی می‌تواند بنزین بزند.

۳. سهمیه ذخیره‌ام چه می‌شود؟ اگر بیش از ۳۶۰ لیتر بنزین ۱۵۰۰ تومانی در کارت دارید، مازاد به‌تدریج حذف می‌شود. سهمیه ۳۰۰۰ تومانی اصلاً قابل ذخیره نیست.

۴. آیا می‌توانم با کارت اضطراری بنزین بزنم؟ بله، اما با نرخ ۵۰۰۰ تومان. دولت تلاش می‌کند استفاده از کارت اضطراری را کاهش دهد و مردم را به استفاده از کارت سوخت شخصی ترغیب کند.

۵. خودروی وارداتی قدیمی من چطور؟ متأسفانه تمامی خودروهای وارداتی صرف‌نظر از سال ساخت، سهمیه یارانه‌ای خود را از دست داده‌اند.

۶. چگونه خودرو را برای سهمیه انتخاب کنم؟ از طریق سامانه FCS.NIOPDC.IR می‌توانید یکی از خودروهای خود را انتخاب کنید. مهلت یک ماه است.

۷. قیمت خودروم چند است؟ کجا بررسی کنم؟ قیمت‌های کارخانه‌ای از سامانه کدال اعلام می‌شود. برای اطمینان با نمایندگی‌های مجاز تماس بگیرید.

جمع‌بندی

طرح بنزین سه‌نرخی تلاش دولت برای مدیریت بهتر مصرف سوخت، کاهش واردات، عادلانه‌تر کردن توزیع یارانه و مبارزه با قاچاق است. این طرح با اصلاحیه‌های انجام شده، خودروهای داخلی زیر یک میلیارد تومان را از حذف سهمیه مستثنی کرده و بدون حذف سهمیه پایه خانوار با هدف حمایت از اقشار کم‌درآمد طراحی شده است.

نکات کلیدی برای یادآوری:

✅ تنها ۱۱ خودروی داخلی زیر یک میلیارد سهمیه دارند ✅ مالکان چندخودرو باید ظرف یک ماه خودرو انتخاب کنند ✅ ذخیره سهمیه حداکثر ۶ ماه است ✅ تاکسی‌های اینترنتی نباید قیمت افزایش دهند ✅ تبدیل به دوگانه‌سوز رایگان است

موفقیت این سیاست به اجرای دقیق، شفافیت و پایبندی دولت به وعده‌های حمایتی بستگی دارد. در صورت اجرای صحیح، این طرح می‌تواند گامی مؤثر در اصلاح نظام انرژی کشور و بازگشت ایران به دوره صادرات بنزین باشد.

آخرین به‌روزرسانی: ۲۲ آذر ۱۴۰۴